Mülakat Teknikleri 2024 “Z kuşağıyım, Öyleyse Farklıyım”

Mülakat Teknikleri 2024 –

“Z kuşağıyım, Öyleyse Farklıyım”

Bugünlerde eğitimlerde aldığım en çok soru bu, “Z kuşağını ne yapacağız hocam?” sorusu. Yıllar önce bu mesleğe başladığımda belki de bizden daha önceki kuşaklar da bizimle ilgili bu tür sorular yöneltiyorlardı. Kesin olarak bildiğim şey, bundan bir on yıl kadar önce bu soru Y kuşağına yönelikti. Yani aslında kuşaklar tecrübe kazandıkça kendilerinden sonra gelen kuşağı yönetmekle ilgili sorun yaşıyorlar. O yüzden bu yazıda neden sorun yaşanıyor, bu sorunları çözmek için neler yapabiliriz, mülakatlarda ne yapmalıyız sorularını açıklamaya çalışalım.

Öfkemizin sebebi:

Öncelikle neden bu kadar kızgınız ona bir bakalım. Gölge kavramını ve arketipleri öğrendiğimiz Psikiyatrinin atalarında Carl Gustav Jung, eğer bir insanla ilgili olumsuz bir hissimiz varsa, o kişinin aslında bizim yapamadığımız bir şeyi yaptığı için bu hissi geliştirdiğimizi söyler. Çocukluğumuz anne babalarımıza uyum sağlamakla, onların hayatını daha kolaylaştırmakla, en azından zorlaştırmamak için kendi sorumluluklarımızın bilincinde geçmişse, benzer bir tutumu iş hayatında da devam ettirdiysek, bize göre “sorumsuz” olduğunu düşündüğümüz herkese kızgınlık duyarız. “Biz gençliğimizde böyle değildik,” “Bizim yöneticimiz bize bir şey söylediğinde ikiletmezdik.” diyorsanız, ve de iş hayatına yeni giren kuşak, henüz mülakatta bile kendi sınırlarını çiziyorsa siz de bu kişilerden birisi olabilirsiniz.

İyi haber şu: Yalnız değilsiniz.

Kötü haber ise şu: Bu öfkenizin nedenini anlayıp yönetmeniz gerekiyor. Zira yönetmediğinizde çekip gidiyor bu kişiler. Hatta işin zorluklarını gördüğünde iş tekliflerini bile kabul etmiyorlar, paraya ihtiyaçları olduğu halde.

O yüzden öncelikle yapmamız gereken şey öfkemizin nedenini anlayabilmek. Bunu anladığımızda, bu tür durumlarla karşılaştığımızda yine öfke duyuyoruz ama hem kısa sürüyor hem de öfkemizi gösterme şeklimizi yönetebiliyoruz.

Bir de şu gerçek var, Z kuşağını dünyaya getirip büyüten, bizim gibi olmasın diye daha bağımsız, daha özgürlükçü yetiştiren de bizim kuşak, yani X kuşağı (1970-1980 arası doğanlar.) Y kuşağı da (1980-1990 doğumlular) da kendi ergen çocuklarından bileceklerdir bu durumları.

Peki şimdi bir lider olarak ne yapacağız. Özellikle de işe alımın ilk adımı olan mülakatlarda.

Z Kuşağı için Mülakat Teknikleri:

Öncelikle Z kuşağının hayalleri bizden farklı. Z kuşağı daha çok dünyayı gezmek, seyahat etmek, yeni yerler keşfetmek istiyor. X ve Y kuşağı ise kendini garanti altına almak için ev, araba alayım, bunların borçlarını rahatça ödeyeyim kafasındaydı. Enflasyonist ortamda bunun mümkün olmayacağını anlayan, kendi anne babaları gibi sabah 9 akşam 5 çalışmak istemeyen Z kuşağının gelecek hayallerine saygılı olmalıyız.

Z kuşağının değerleri farklı. Onlar satın almaktan ziyade ihtiyaç oldukça kiralamayı tercih eden, Uber, Martı, Airbnb kullanan bir yeni nesil. Dolayısıyla paraya bakış açıları da farklı. Kendi hayallerini gerçekleştirmek üzere bağımsızlık, özgürlük değerleri öne çıkıyor. X ve Y kuşağının değerleri içinde de bunlar var ama meslek hayatlarının başlarında güç, statü gibi değerleri onurlandırmayı tercih ettikleri için yani hayatlarının bu noktasında ancak sarılabildikleri için henüz ekonomik bağımsızlığını kazanmamış kişilerin bu noktadaki tercihlerine empati kurmakta zorlanıyorlar.

Hayalleri ve değerleri farklı olsa da Z kuşağı da her insan gibi anlaşılmak, takdir görmek istiyor. Deneyime önem veriyor, kendilerine mentörlük, koçluk yapılması hoşlarına gidiyor. Dolayısıyla bu yöndeki şirket uygulamalarından haberdar olmak başvurdukları şirketi çekici kılıyor.

Özellikle sosyal medyanın yoğun kullanılması ile birlikte, linkedin, glassdoor gibi uygulamalarla şirket kültürlerinden, ücretlendirme politikalarından haberdar oluyorlar. O yüzden piyasaya göre belirlediğiniz baz maaşları artıramasanız bile küçük ama anlamlı hediyeler ve yan hakları uygulamaya geçirmek fayda sağlayabiliyor. Hoş geldin kitleri, özel günlerde kutlamalar, bayram çikolataları, burcuna yönelik kupa tarzı hediyeler, yıldönümü hediyeleri çok ciddi artırıyor bağlılığı. Bağlılığı yüksek olan şirketlerin çalışanları çekmesi de kolaylaşıyor.

Eleman bulmak için kullandığınız siteleri çeşitlendirmek de işe yarıyor. Artık şirketler, sadece linkedin, kariyer.net gibi portaller haricinde instagram, facebook, X, tiktoc gibi uygulamalar üzerinden ilanlar çıkabiliyorlar. Reels izlerken önüne çıkan bir iş fırsatına basıp kolayca başvurabilecekleri araçları kullanmak işe yarıyor kısaca.

Ayırt Etmemiz Gereken Diğer Durumlar

Bazı kişisel özellikler Z kuşağına yakıştırılsa da Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB, İnglizce ADHD) da yaygın. Bu tür sağlık problemlerine sahip kişileri ayırt etmek zor olsa da bu kişilerin mülakatlarda beden dillerinden, ya da okul geçmişlerinden anlamak söz konusu. Örneğin aday mülakat sırasında sürekli bacağını sallıyorsa, göz teması kurmakta sorun yaşıyorsa, bir an önce gitsin bitsin eğilimindeyse, önceki işyerlerinde hep kısa süreli çalışmışsa, bunlar bir belirti olabilir. Bu kişiler özlerinde zararsız iyiniyetli kişiler olsa da iş hayatlarını daha dikkatlice incelemekte fayda vardır.

Özetlemek gerekirse, bir Z kuşağı ile mülakat yapacaksanız, yaşları ne olursa olsun, hayat amaçlarına, hayallerine, değerlerine uygun bir şirket kültürünüzün ve lider olarak da buna uygun bir kişilik yapısı sergilemeniz Gerekiyor. O zaman, çok nitelikli, çok zeki, teknolojiden anlayan, yaratıcı çözümler sunan Z kuşağını şirketimize çekmek ve elde tutmak mümkün olabiliyor.