Etkili mülakat soruları nasıl hazırlanır?

Etkili mülakat soruları nasıl hazırlanır?

İnsan Kaynakları profesyonellerinin mülakat sırasında başarılı olmalarının ön koşulu mülakat öncesi hazırlıktır. 

“Hazırlıkta başarısızlık, başarısızlığa hazırlıktır” 

Hazırlığın en önemli bileşenlerinden biri de adayın özgeçmişini inceleyerek, soracağımız soruları belirlemektir. Elbette ki mülakat deneyimiz arttıkça hazırlık süreniz de azalacaktır ama soracağınız soruları çalışmak sizin adayı çok daha iyi tanımanızı sağlayacağı için önem taşımaktadır.

Peki gelin önce etkili mülakat sorularımızın nasıl olması gerektiğine bakalım:

• En iyi soru, en basit, en anlaşılır sorulardır. Bazen, özellikle deneyimli adayların karşısında, bilgili ve daha zeki görünme isteğimiz nedeniyle uzun cümleler kurup, karmaşık bir şekilde soru yönelttiğimiz olur. Halbuki bir insan kaynakları profesyonelinin meraklı ve öğrenen bir zihin yapısıyla orda olması yeterlidir. 

“Okuldan itibaren bize iş tecrübelerinizden bahsedebilir misiniz?”

“Kariyer hedefinizi merak ettim.”

“…İşyerinden ayrılma nedeniniz neydi?”

“Hobileriniz neler?”

“Ücret beklentinizi öğrenebilir miyim?”

• Açık uçlu soruları tercih etmeliyiz. Meraklı ve öğrenmeye açık bir zihin yapısı, beraberinde açık uçlu soruları getirir. Açık uçlu sorular, cevabı evet ya da hayır olmayan sorulardır. Biraz önce bahsettiğimiz sorular açık uçlu sorulara örnek teşkil etmektedir. Bazen İnsan Kaynakları profesyonellerinin, üzerlerindeki pozisyon kapatma ile ilgili hedef baskısı nedeniyle bir an önce mülakatı bitirip, almak istedikleri cevapları alıp, ilerlemek istediklerini görüyoruz. Bazen de farkında olmadan bilinçsiz ön yargılarımız nedeniyle kendimizi kapalı sorular sorarken buluyoruz.

Sorulmaması gereken kapalı sorulara bir örnek, “İşten kendi isteğinizle mi ayrıldınız?” gibi cevabının “evet” olmasını sorduğunuz sorulardır. Bunun yerine, “işten ayrılma nedeninizi açıklar mısınız?” adayı daha iyi tanımanızı sağlayacaktır.

Yargı içeren, sorulmaması gereken kapalı sorulara dair bir örnek de “Üniversiteyi 7 yılda bitirdiğinizi görüyorum, üniversitenin tadını çıkardınız zannedersem.” Bu tür bir soru yöneltilen aday, ya savunmaya geçecek ya da gerçekten geçerli bir nedeni varsa hayal kırıklığına uğrayacaktır. Bunun yerine gerçek merakınızı yansıtan sorular sorabilirsiniz. “Okulu 7 yılda bitirmenizin nedenini açıklar mısınız?” gibi sorular hem yargı içermez hem de adayla ilgili size bilgi verir.

• Bir seferde bir soru sormayı tercih etmeliyiz. Adaylar mülakata geldiklerinde gergin olabilirler. Bizim görevimiz, onları rahatlatıp, olabildiğince adayı doğru tanımaktır. O yüzden adayla ilgili konuları tek tek sorup ilerlemek daha anlamlı olacaktır.

• Yönelttiğimiz sorular, mülakatla ilgili olmalıdır, kendi merakımızla ilgili değil. Bazen aday kendi hayatıyla ilgili birtakım gerçeklere değinir. Örneğin yakın zamanda yaşadığı bir boşanma, ilişkisiyle ilgili bir gerçek. “Neden boşandınız, siz mi hatalıydınız, eşiniz mi?” gibi soruları sormamak için kendi zihnimizi de terbiye etmeliyiz. 

• Adayın kişisel tercihlerine yönelik sorular sormamalıyız. Bazen işimizin gereği adayın fazla mesaiye kalıp kalmayacağını merak ederiz. Bunu direk sormak yerine, “evli misin? Fazla mesaiye kalırsan çocukları ihmal etmiş olmaz mısınız?” gibi kişisel hayata ilişkin soruları sormamalıyız.

Özetle, öğrenmeye istekli, meraklı bir ruh haliyle, mülakata ilişkin, basit ve anlaşılır sorular sormalıyız.